Ako SAD zaista žele da podrže Crnu Goru na evropskom putu, u što nimalo ne sumnjamo, zašto se istrajava na pozicijama i stavovima koji direktno ugrožavaju tu projekciju? Ta su pitanja legitimna i ne mogu biti karakterisana kao nekakav “anti-američki” stav – mada smo se i sa tim vrlo plitkim interpretacijama i optužbama susretali posljednjih godina, piše čuveni crnogorski diplomata Miodrag Vlahović u kolumni koju prenosimo u cjelosti.

 

 

 

Piše: Miodrag VLAHOVIĆ 

 

 

U svojoj, vjerovatno posljednjoj, posjeti regionu u svojstvu specijalnog izaslanika SAD za Zapadni Balkan, sa funkcijom DAS – zamjenika pomoćnika državnog sekretara SAD – Gabrijel Eskobar nije odstupio od manira i narativa koji su karakterisali njegov angažman u posljednjih nekoliko godina.

 

 

 

Čak i više od toga – njegove poruke, ne samo u Podgorici, odišu pojačanim optimizmom i (podrazumijevajućom) samouvjerenošću u ispravnost američkog diplomatskog napora. DAS Eskobar će tako ustvrditi “ova Vlada, pod vođstvom premijera i uz stratešku viziju predsjednika, takođe, kao i uz stratešku podršku ministarstava već je učinila ogromne korake. Uvjereni smo da će tako nastaviti da radi. Mi ćemo uložiti napore da podržimo sve što ovu zemlju približava Evropi”.

 

 

 

Diplomata koji, po informacijama koje potiču od njega samoga, karijeru treba da nastavi kao američki ambasador u Paragvaju, tu se nije zaustavio. Svojevrsni naredbodavni optimizam, kojim su odisale njegove komunikacije prema crnogorskoj javnosti se pokazao u svojoj cjelini: “Veoma smo zadovoljni što postoji strateška vizija u ovoj zemlji da se kreće tim pravcem. Pitanje koje se tiče ruskog malignog uticaja u regionu je veoma ozbiljno i to je još jedan razlog zašto je posvećenost NATO-u ključna”.

 

 

 

POGREŠNO ČITANJE REALNOSTI

 

 

Tako je g. Eskobar lapidarno iskazao ono što je bio lajtmotiv njegovog pristupa i interpretacije regionalne i, posebno, crnogorske političke zbilje: neutemeljeno i površno čitanje i interpretacija događaja i učesnika, jednodimenzionalno i (vrlo) kratkovido razumijevanje trendova i procesa i, na kraju, poruke koje su, u pojedinim slučajevima, bile iritantne za one – i u Crnoj Gori, i van nje – koji su pokušavali i pokušavaju da upozore na degradaciju političkih, ekonomskih i bezbjednosnih prilika.

 

 

 

Kako je Eskobar kod Milatovića prepoznao stratešku evropsku viziju ostaće misterija, posebno ako se sjetimo kako je ovaj drugi reagovao na ponovljena američka upozorenja povodom učešća i uloge Andrije Mandića i njegove koalicije ZBCG u toj “strateškoj evropskoj orijentaciji”. Eskobar će zato, što je posebno kompromitantno za ugled i uticaj američke diplomatije u regionu i u Crnoj Gori (ali i za njega samog), reterirati i povodom ocjena o potrebi i karakteru participacije ZBCG u projektovanoj rekonstruisanoj Vladi Milojka Spajića.

 

 

 

U tom smislu – lako je prepoznati oštru konfrontaciju u ocjenama i procjenama odlazećeg DAS Eskobara i B. Biks Aliua, strpljivog kandidata za novog ambasadora u Podgorici. Odlazeći diplomata ruski maligni uticaj pominje generalno, nedefinisano i rutinski, a onaj koji bi trebalo da konačno dođe, taj ruski uticaj smješta, precizno i odgovorno, na one adrese na kojima on stanuje u Crnoj Gori.

 

 

 

Činjenica da postoji takva eksplicitna diskrepancija u razumijevanju i u – da opet upotrijebimo taj pridjev – strateškim projekcijama unutar samog Stejt Departmenta govori puno o izvjesnoj konfuziji i nedosljednostima koje postoje u američkoj diplomatiji prema Crnoj Gori i prema našem regionu.

 

 

 

Jer, jedno je ovlaš i formalno pomenuti ruski maligni uticaj (i potpuno ignorisati iste takve fenomene koji nam dolaze iz Vučićeve Srbije, što je g. Eskobar više puta jasno ignorisao i marginalizovao kao problem vrijedan pomena i pažnje, u svojim mnogobrojnim svjedočenjima pred senatskim Komitetom za vanjsku politiku, sam ili sa već zaboravljenim kolegom Derekom Šoleom), a sasvim je drugo povodom rusko-srpskog upliva i destruktivnog uticaja prepoznati i locirati takve rizike i opasnosti u gore pomenutim nosiocima najviših funkcija u Skupštini i u Vladi Crne Gore.

 

 

 

Zato je dobro što g. Eskobar odlazi u Južnu Ameriku, a bilo bi vrlo korisno da se g. Aliu konačno vrati u Podgoricu, ovoga puta kao izvanredni i opunomoćeni ambasador.

 

 

 

STVARNE POSLJEDICE HIL-ESKOBAR NASTUPA

 

 

Najvažnije naravoučenije povodom posjete i nastupa zamjenika pomoćnika Eskobara je mnogo važnije od njegovih površnosti, nedosljednosti i formalizma.

 

 

 

Na djelu je pokazano, sasvim bjelodano, da vladajući američki diplomatski nastup u Crnoj Gori (pa, naravno, i šire, na Zapadnom Balkanu) ne daje rezultate, tj. proizvodi posljedice suprotne od željenih i javno proklamovanih.

 

 

 

Ako Mandić-Kneževićeva koalicija ZBCG nije prihvatljiva kao sudionik većine, pa se to jasno kaže Milatoviću tokom septembarskog zasijedanja UN, pa to onda slučajni predsjednik ignoriše i postupi, kao i Milojko Spajić, sasvim suprotno, pa se onda ta storija nastavi izjavama g. Eskobara da ZBCG ne treba da bude dio rekonstruisane vlade, pa se i taj stav promptno koriguje, tj. ublaži do neprepoznatljivosti – onda nije čudo što raste uticaj srpsko-ruskih elemenata u Crnoj Gori, uprkos i uz nos američkom zvaničnom stavu. A Milatoviću se pripiše čak i “strateška evropska vizija?!”

 

 

 

Što otvara vrlo kompleksno i, vjerovatno, suštinsko pitanje: što je stvarni cilj, odnosno interes i projekcija aktuelne diplomatske garniture u Vašingtonu (Stejt Department) i u Beogradu (“regionalni” ambasador Kristofer Hil) povodom Crne Gore i Zapadnog Balkana? Da li je i koliko je kredibilno američko uvjeravanje da želi da pomogne evrosku perspektivu, odnosno članstvo Crne Gore u EU?

 

 

 

Ili, preciznije, ako SAD zaista žele da podrže Crnu Goru na evropskom putu, u što nimalo ne sumnjamo, zašto se istrajava na pozicijama i stavovima koji direktno ugrožavaju tu projekciju? Ta su pitanja legitimna i ne mogu biti karakterisana kao nekakav “anti-američki” stav – mada smo se i sa tim vrlo plitkim interpretacijama i optužbama susretali posljednjih godina.

 

 

 

Odgovor za taj komplesni fenomen možemo potražiti i u nedavnoj “konfrontaciji” koju je g. Eskobar izazvao – od strane njemačkim diplomata. Naime, njegova izjava o uslovima pod kojima treba “dozvoliti” Kosovu da postane članica Savjeta Evrope, izazvala je promptnu i oštru reakciju Mihaela Rota (Roth), predsjednika Odbora za vanjsku politiku Bundestaga, koji je zatražio da se Eskobar uzdrži od nebalansiranog prsistupa Kosovu.

 

 

 

“Potpuno je besmisleno da SAD stavljaju nove uslove za članstvo Kosova u Savjetu Evrope. Ovakav neuravnoteženi pristup SAD prema Kosovu mora konačno biti okončan. To nije fer. Savjet Evrope i njegove članice odlučuju – a ne SAD”, ocijenio je Rot.

 

 

 

Američka podrška članstvu Crne Gore u EU bi svakako bila uvjerljivija da su se američke diplomate – da pomenemo samo taj “detalj” – posljednjih godina uzdržale od bezrezerve i neuravnotežene podrške platformi “Otvoreni Balkan”.

 

 

 

U taj pogrešni projekat, od kojeg, sva je prilika, američka diplomatija nije još u potpunosti odustala – a naročito ne ukoliko se u Bijelu kuću vrati Donald Tramp, a njegov glavni diplomata Ričard Grenel se iz lobiranja za Vučićevu Srbiju vrati u zvanične diplomatske vode – je uloženo mnogo energije i izgubljeno je dragocjeno vrijeme, bez obzira na njegovu jasnu anti-evropsku dimenziju i projekciju.

 

 

 

Zato sa nastupom Hil-Eskobar diplomatije nema samo problem Zapadni Balkan, već se sa problemima susrijeće i politika EU na Zapadnom Balkanu.

 

 

 

DOBROŽELATELJNE SUGESTIJE KVINTE

 

 

U sjenci Eskobarovih poruka ostala je gotovo neprimijećena nerazumna izjava premijera Spajića kako “iz EU decenijama naša država nije dobila nijedan grant”.

 

 

 

Interesanno je i da nije bilo promtne reakcije Misije EU u Podgorici, već su čekali jedan dan da bi odgovorili na pitanja Pobjede. I konstatovali da je od 2007. godine Crna Gora dobila 1,2 milijarde eura evropskih grantova.

 

 

 

Što će reći da je Milojko Spajić, kada je istakao da Crna Gora nije dobila ni eura, omašio za – hiljadu i dvjesta miliona eura?!

 

 

Čini se da probuđeni evropski optimizam povodom šanse Crne Gore da bude prva naredna članica EU nije samo naš naivni utisak, već i stvarna pozicija briselske, tj. administracije i diplomatije država-članica EU. Takav trend i namjeru treba svakako podržati. Za to u Crnoj Gori postoji iskreno uvjerenje – dominantno, tj. bez izuzetka među opozicionim strankama i, bar na formalnoj ravni, u partijama vladajuće većine.

 

 

 

Izgleda da je nešto oštriji i direktniji opozicioni nastup na posljednje dvije sjednice Skupštine Crne Gore uslovio te nove “pomiriteljske” zahtjeve i preporuke/zahtjeve za konstruktivnošću opozicije od strane SAD, Velike Britanije, Njemačke, Francuske i Italije.

 

 

 

Slično je nastupio i Gabriel Eskobar u svojim komunikacijama sa partijama vlasti i opozicije. Njegovo izbjegavanje da se sretne sa Bečićevim Demokratama predstavlja najbolji detalj njegovog nastupa u Podgorici. Time je, bar na kratko, pružio dodatnu pomoć Spajiću – mnogo elegantniju i korisniju od hvalospjeva i poziva svima da slijede aktuelnog premijera.

 

 

 

Koliko će sve to biti od pomoći vladi koju formalno predvodi PES sasvim je drugo pitanje. Unutrašnja trvenja u Spajićevoj vladi i uticaji sa strane na partije vladajuće većine neće i ne mogu biti riješene pukim optimizmom i diplomatskim pozivima na konstruktivnost.

 

(POBJEDA)

(25)

KOLUMNA MIODRAGA VLAHOVIĆA: Vladajući američki diplomatski nastup u Crnoj Gori i na Zapadnom Balkanu NE DAJE REZULTATE!