Nešto se opasno događa s Atlantikom. Može li se Golfska struja stvarno ugasiti?

Golfska struja zaista slabi, potvrdila je nova studija čije će otkriće imati duboke implikacije po jedan od najvećih vodenih sistema na našoj planeti, jer kada se promijeni Golfska struja, mijenja se i klima.

Istraživači Okeanografskog instituta “Vuds Hol” i Univerziteta Majami ispitivali su četiri decenije podatka iz Floridskog moreuza, uključujući merenja zapremine morske vode transportovane kroz region u to vrijeme.

Otkrili su da se transport Golfskom strujom smanjio za oko četiri odsto u protekle četiri decenije, što opisuju kao prvi “ubjedljivi, nesumnjivi opservacijski dokaz” usporavanja. Iako osnovni razlozi nisu procijenjeni u okviru studije, postoji 99 odsto šansi da ovo slabljenje nije slučajni događaj, rekli su istraživači, prenio je “Sajens alert”.

– Ovo je najsnažniji dokaz koji imamo o slabljenju ove klimatski relevantne okeanske struje. Iako možemo definitivno da kažemo da se ovo slabljenje dešava, nismo u mogućnosti da kažemo do kojeg je domašaja do povezano sa klimatskim promjenama ili da li je to prirodna varijacija – rekao je okeanograf Kris Pjakač iz instituta “Vuds Hol”.

FOTO: YAY MEDIA AS / ALAMY / ALAMY / PROFIMEDIA

Floridski moreuz je dobar primjer efekata Golfske struje, koja teče od Meksičkog zaliva oko Floride, uz istočnu obalu SAD i potom preko Atlantika. Sa sobom nosi topliju vodu koja potom utiče na temperature, padavine, nivo mora, aktivnost uragana i drugo. Takođe transportuje hranjive materije širom okeana, uključujući ugljenik.

U ovom slučaju je kompleksni Bajesov model – onaj koji razrjađuje vjerovatnoće i nesigurnosti do visokog nivoa preciznosti – primjenjen na podatke prikupljene iz satelitskih očitavanja, podmorskih kablova i terenskih snimaka.

Sem što je zabrinjavajući izvještaj o promjenljivom stanju klime na Zemlji, studija je takođe dokaz koliko su važna dugoročna posmatranja okeana za identifikovanje trendova koji traju nekoliko decenija ili čak duže.

Sada je jasno da Golfska struja slabi a da je globalno zagrijavanje vjerovatan uzrok, ali manje smo sigurni u to šta će se sledeće dogoditi.

FOTO: NG IMAGES / ALAMY / ALAMY / PROFIMEDIA

Struja i vremenski obrasci koji su povezani sa njom ključne su komponente klime na planeti, koji utiču na ekstremne vremenske događaje, prosječne temperature i nivo padavina.

Okeanske struje igraju vitalnu ulogu u trenutnoj klimi na Zemlji jer redistribuiraju toplotu, hladnoću i padavine između tropskih i najsjevernijih dijelova atlantskog regiona.

Kako piše “Sajens alert”, ono što takođe treba razmotriti je kako će promjene klime odraziti na same sebe, uzrokujući dalje poremećaje u vremenskim sistemima. Istraživači iza posljednje studije nadaju se da analiza podataka koju su koristili može da se primijeni na druga područja okeana.

– Golfska struja je vitalna arterija cirkulacije okeana i posljedice njenog slabljenja su globalne. Mislim da postoji potencijal za ovu tehniku da izvuče druge signale klimatskih promjena iz raštrkanih opservacija koje imamo u okeanu – rekla je Lisa Bil sa Univerziteta Majami.

THE GULF STREAM HAS SLOWED
High confidence but cause not determined
The Gulf Stream is part of AMOChttps://t.co/E3in574Uwg #gulfstream #climatechange #globalwarming pic.twitter.com/cWxryxvTV9

— Peter D Carter (@PCarterClimate) September 27, 2023

Naučnici su ranije u julu objavili da bi globalni sistem Golfske struje mogao da nestane već 2025.

U studiji Univerziteta Kopenhagen, objavljenoj u časopisu “Priroda komunikacije”, ukazuje se da bi nestanak Golfske struje, vitalnog sistema okeanskih struja koje naučnici nazivaju Atlantska meridionalna preokretna cirkulacija (AMOC), imao katastrofalan uticaj na klimu.

Confirmed: New Study Shows The Gulf Stream Is Definitely Weakening https://t.co/OpPHhxTQIW

— ScienceAlert (@ScienceAlert) October 1, 2023

U studiji se procjenjuje da je vremenski okvir za kolaps Golfske struje između 2025. i 2095, ukoliko se globalne emisije ugljenika ne smanje.

Naučnici sa Univerziteta u Kopenhagenu kažu da je takav scenario „95 odsto siguran“ do kraja ovog vijeka ako se trenutne emisije gasova staklene bašte nastave.

– Zatvaranje AMOC-a može imati veoma ozbiljne posljedice po klimu na Zemlji, na primjer, promjenom načina na koji se toplota i padavine distribuiraju globalno – rekao je tada profesor Peter Ditlevsen sa Instituta Niels Bohr Univerziteta u Kopenhagenu.

Posljednje istraživanje, koje je potvrdilo da Golfska struja definitivno slabi, objavljeno je u “Istraživačkim pismima geofizike”.